Windenergie op land is op dit moment een van de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame energie en daarmee onmisbaar in de energietransitie. Vanuit agrarische organisaties wordt aangegeven dat windturbines de voorkeur hebben boven zonnevelden, omdat agrarische werkzaamheden in de nabijheid van windturbines gewoon mogelijk blijven. Bij zonnevelden is dat niet/nauwelijks het geval. Landschaps- en natuurorganisaties pleiten ervoor belangrijkste natuurgebieden en landschappen te ontzien in de zoektocht naar gebieden voor windturbines en/of zonnevelden.
Naast ruimte voor duurzame energie-installaties hebben we ook dringend veel ruimte nodig om de grote woningnood aan te pakken. Een grote, moderne windturbine levert circa 5,6 mW energie en dat is vergelijkbaar met een zonneveld van 18 hectare. Aangewezen zoekgebieden voor zonnevelden zijn natuurlijk niet per se hetzelfde als locaties voor woningbouw, maar toch.
De schaarste van de ruimte is een van de grootste beperkingen in de ontwikkeling van (nieuwe) natuur, woningbouw en duurzame energieprojecten. Ook voor het ontwikkelen van windmolen- parken op zee geldt dat de ruimte beperkt is.
De tijdige aansluiting van energieparken op het stroomnet
Behalve de uitdagende opdracht om voldoende duurzame energie op te wekken is de tijdige aansluiting van de energieparken op het stroomnet minstens zo’n grote opdracht.
Liander verwacht een kostbare mega-operatie om de duurzame stroom bij de klanten te krijgen, zo vertelde een medewerker tijdens eerdere RES-bijeenkomsten en recent bij de digitale informatie-bijeenkomst van de gemeenteraad op 1 april 2021 jl. Het is de verwachting dat de aanleg van de noodzakelijke infrastructuur voor flinke vertraging gaat zorgen. Dit geldt ook voor de situatie bij de Wijchense energieprojecten. De hoge kosten zetten het verdienmodel van de coöperaties en ontwikkelaars onder druk.
Landelijk zijn voorbeelden te geven waar de pieken bij de opwek niet/onvoldoende kunnen worden afgenomen. Liander geeft tevens aan dat de combinatie van energie uit zon en wind gunstiger is voor de transportcapaciteit dan alleen uit zonnevelden.
Zonne- en windenergie in Wijchen
Over de huidige bijdragen van de gemeente Wijchen is al veel geschreven. Samengevat mogen drie projecten door de verschillende initiatiefnemers en coöperaties worden uitgewerkt. In totaal gaat het om de zonneparken Bankhoef en Kampbroek samen een kleine 30 hectare zonnevelden en het windproject Bijsterhuizen (3 windturbines).
We vragen ons dan ook af waarom de gemeente Wijchen geen leidraad voor windenergie heeft laten opstellen terwijl ze dat wel voor zonne-energie heeft gedaan. Bovendien valt het op dat bij de keuze voor de huidige 3 projecten bij projectontwikkelaars of coöperaties niet is aangedrongen op het realiseren van een ruimtebesparend gecombineerd wind-/zonneproject.
Er kan nog veel gedaan worden met zonnedaken in de gemeente Wijchen
Maar, horen wij u denken, we hebben in Wijchen nog veel dakcapaciteit voor zonnepanelen. U heeft helemaal gelijk. Op de daken van bedrijfspanden en op huizen liggen in de gemeente Wijchen nog steeds schrikbarend weinig zonnepanelen.
We zien graag actiever beleid om de plaatsing van zonnepanelen op daken te stimuleren. Geen nieuwbouwprojecten meer met slechts 4-6 panelen per dak vanwege de subsidie voor het verkrijgen van het energie A-label, maar volle daken met zonnepanelen.
We willen graag dat vooraf bij de vergunningverlening van het bouwplan al rekening gehouden wordt met de ligging en bouw van het huis (of het bedrijf), zodat het pand energieneutraal is voor nu en voor de toekomst. De behoefte aan elektriciteit zal immers verder groeien vanwege de toename van het gebruik van airco’s, warmtepompen, elektrische auto’s en thuiswerken. Zorg dus alvast voor voldoende laadpunten voor de bewoners die zelf geen laadpaal kunnen plaatsen. Overigens wordt in de plannen van de RES al rekening gehouden met de opbrengst van de bezetting door zonnepanelen van 40% van de daken in 2030.
De opgave voor (groot- en kleinschalige) zonnepanelen op daken is echter onvoldoende om de RES-doelstelling te realiseren. Zonder windturbines en zonnevelden is het onmogelijk om in Nederland de nodige vooruitgang te maken als het gaat om duurzame elektriciteitsopwekking en de doelstellingen van het Klimaatakkoord te halen. Nederland staat op een van de laagste plaatsen op de lijst van Europese landen en CO2-reductie.
GroenLinks Wijchen wil burgers tijdig en positief betrekken bij de energietransitie
Onderzoek toont aan dat indien burgers worden betrokken bij de besluitvorming en het realiseren van lokale, coöperatieve energieprojecten met lokale mede-eigenaarschap de weerstand wordt verminderd en de projecten sneller en goedkoper kunnen worden gerealiseerd. Lokaal eigendom betekent dat opbrengsten en winsten ten goede komen van de lokale gemeenschap waardoor de lokale economie wordt gestimuleerd.
De gemeente heeft beloofd om in het voorjaar 2021 de gedragscode Windenergie Wijchen uit 2016 te evalueren. De gedragscode bestaat uit een aantal bepalingen omtrent de besluitvorming, oprichting en exploitatie van windparken. In de gedragscode staat o.a. dat 2/3 deel van de omwonenden met de komst van windturbines moet instemmen en ook staan er beperkende voorwaarden in voor de tiphoogte van de windturbine. Door de laatste voorwaarde zijn de hogere, stillere en rendabelere windturbines uitgesloten. Het is duidelijk dat deze beperkende voorwaarden van de huidige gedragscode, planvorming voor het oprichten van windparken erg ingewikkeld en nauwelijks realiseerbaar maken. Wij willen dat deze beperkende eisen nader worden onderzocht en de besluiten op basis van democratische consensus worden genomen.
We willen ook graag dat de gemeente haar burgers meer informeert over alle vormen van duurzame energieopwekking, energieopslag en warmtetransitie bijvoorbeeld via het Loket Duurzaam en tevens actieve voorlichting op PO- en VO-scholen stimuleert.
Samenvattend
Samenvattend stellen we vast dat de gemeente Wijchen een reële bijdrage levert aan het definitief bod RES 1.0. Het is een goede stap. We hopen dat de plannen worden ondersteund en voortvarend kunnen worden uitgevoerd. GL Wijchen is positief over het definitief bod RES 1.0 AN.
Overzicht aanbevelingen
We willen graag dat:
- In de ontwikkeling van RES 2.0 de doelstelling van 50% lokaal eigendom blijvend actief wordt benadrukt en onderdeel van het beleid is;
- De gemeente vanaf de start van een initiatief betrokken is bij de informatievoorziening en de communicatie van, naar en met de burgers;
- De gemeente proactief onderzoekt op welke locaties (wel) energie uit wind en zon kunnen worden gecombineerd en tegelijkertijd een integrale aanpak wordt georganiseerd voor (en verbetering van) de sociale cohesie en de natuurlijke (leef)omgeving;
- Burgerinitiatieven op het gebied van besparing van energie en de opwek van duurzame energie zoals door burgercoöperaties worden gestimuleerd en ondersteund. De duurzame opbrengsten van deze initiatieven dienen te worden benaderd;
- De mogelijke rol van lokale burgerberaden bij de voorbereiding en besluitvorming van energieprojecten onderzocht wordt;
- Burgercoöperaties betrokken worden bij het zoeken naar locaties en mogelijke projecten;
- Het plaatsen van zonnepanelen op daken van woningen actief wordt gepromoot;
- Bedrijven actief worden benaderd om zonnepanelen op hun daken te plaatsen;
- De RES-gemeenten binnen de regio Arnhem-Nijmegen een gezamenlijke oproep doen aan de overheid voor wetgeving voor stimuleringsmaatregelen voor het plaatsen van zonnepanelen op daken.
