De volgende tekst is een voor de website aangepaste versie van de toespraak die fractievoorzitter van GroenLinks Wijchen Henry Tiemessen heeft uitgesproken tijdens de begrotingsvergadering van 7 november 2024 in de Wijchense gemeenteraad.

Terwijl Wijchen er op dit moment financieel goed voorstaat, wordt er tegelijkertijd een dreigend financieel gat zichtbaar. De bezuinigingen die het door Den Haag gecreëerde monster met de naam ‘ravijnjaar’ vanaf 2026 met zich meebrengen hakken er stevig in.

GroenLinks Wijchen kijkt het beest in de bek en schiet niet in de paniekreactie dat er dan maar stevig bezuinigd moet worden. Er zijn heel veel andere manieren om de gemeente financieel gezond, eerlijk, sociaal, groen en duurzaam te houden.

Armoede in Wijchen: De kinderen als grootste slachtoffers

Armoede is een toenemend probleem in onze samenleving, hoe vaak het CBS de definitie ook aanpast. De armoede in Wijchen neemt toe, hoe je het ook uitrekent.

De groep die het meest te lijden heeft onder armoede zijn de kinderen, in het bijzonder in de eenoudergezinnen. Op dit moment doet de Rekenkamer een onderzoek naar kinderarmoede in Wijchen.

Om die groep te steunen hebben we met andere partijen in de raad een amendement ingediend.

Duurzaam beleid voor natuur en milieu

Wijchen is een nog prachtige groene gemeente.

Maar de natuur, het milieu en de biodiversiteit in Wijchen staan onder grote druk onder invloed van klimaatverandering, vervuiling, stikstof en door de toenemende recreatie. Wij hebben hierover in het verleden met schriftelijke vragen en moties zoals de motie Alverna als trekpleister volop aandacht voor gevraagd. En dat blijven we doen!

De coalitiepartijen kijken weg, wat ons verbaasd en zorgen baart.

Een eigen gemeentelijke visie op natuur en biodiversiteit in het buitengebied ontbreekt, en de aanpak beperkt zich tot voorzichtige maatregelen voor het groenbeheer binnen de bebouwde kom. Het is tijd om aan de slag te gaan.

De groene mantel van het Rijk van Nijmegen gaat jaren duren en kan ook zomaar uiteindelijk niet doorgaan vanwege onvoorspelbare Haagse draaipolitiek.

Het AZC: Steun voor een menselijke opvang

Een ander belangrijk dossier dat vanaf afgelopen jaar speelt is dat van het AZC. Wij steunen de gekozen bijzondere aanpak.

We zijn trots op onze gemeente die wél kiest voor een menselijke opvang voor ontheemden die huis en haard ontvluchten vanwege oorlogen en onderdrukking.

Laten we in het komend jaar de focus leggen op hoe wij deze groep in onze gemeenschap verwelkomen en op een positieve wijze in onze samenleving laten integreren.

Huisvesting: Meer sociale woningbouw!

De gemeente heeft de forse uitdaging om Wijchense starters en statushouders te huisvesten. En dan hebben we het nog niet over de Oekraïners die hier nu wellicht permanent moeten blijven vanwege de verkiezing van een Poetin-vriend in de VS. Dit levert dan wel een extra opgave op voor het bouwbeleid.

Het afgelopen jaar zijn er vooral meer villa’s op heel veel grond gebouwd en bleef de sociale woningbouw helaas achter. We hopen dat dit het komend jaar wordt rechtgetrokken. Met de woonvisie in de hand hopen we dat het College zich daarbij van zijn sociale kant laat zien.

Energie

Er zijn ook andere manieren om wonen betaalbaar te houden, namelijk door de energierekening zo laag mogelijk te houden.

We roepen het College op om de beschikbare middelen voor duurzaamheid ook echt voor klimaat- en energiebeleid uit te geven.

Samen met de Wijchense inwoners kunnen we in onze gemeente doorgaan met isoleren en veel meer kleine en grootschalige projecten starten om meer zonne- en windenergie te oogsten. Laten we ervoor zorgen dat Wijchen klaar is voor de toekomst!

Warmte: Oproep voor onderzoek naar kleinschalige warmtenetten

GroenLinks Wijchen ziet ook mogelijkheden en kansen voor kleinschalige warmtenetten en voor mini warme/koude netten als onderdeel van het warmteplan. De kleinschalige netten zijn kansrijk en kunnen relatief snel worden gerealiseerd.

We roepen de gemeente op om hier onderzoek naar te laten doen en dienen daarvoor een motie in.

Gezonde leefomgeving: Lucht-, bodem- en waterkwaliteit in het gedrang

Ook een gezonde leefomgeving verdient alle aandacht bij deze begroting. Een gezonde leefomgeving is een recht.

Volgens het Longfonds is de luchtkwaliteit in Wijchen de op één na slechtste van Gelderland. Vooral langs de grote doorgaande wegen, langs de randwegen west en noord [bronnen atlas leefomgeving/Longfonds]. Wij willen geluids- en milieuwallen langs alle snelwegen.

Daarnaast is de houtstook op windarme en windstille dagen een probleem. Uit onderzoek blijkt houtstook vooral zeer schadelijk voor onze kinderen, ouderen en zieken. We dienen hiervoor een amendement in.

Naast de lucht- zijn ook de bodem- en grondwaterkwaliteit in het gedrang.

De verduurzaming van alle industrieterreinen moet doorgaan en we moeten beter gaan kijken naar mogelijke vervuiling door onze voormalige gemeentelijke stortplaatsen en bedrijfsterreinen.

Voornaamste opgave is financieel

Helaas is de belangrijkste opgave voor het komend jaar financieel van aard. Ik wil daarom terugkeren naar het beest dat we in de bek moeten kijken. Het is namelijk helemaal niet nodig om te bezuinigen.

We kunnen en moeten gewoon een Global Goals gemeente worden. Dit is niet alleen de wens van de raad en het college maar ook de wens van veel teleurgestelde inwoners, organisaties en bedrijven die de global goals hebben omarmd en willen uitdragen. We hebben hierover een amendement opgesteld.

We moeten gewoon met drie gebiedscoördinatoren starten voor leefbare wijken en kernen.

Er is duurzame aandacht nodig voor biodiversiteit. We moeten peuteropvang voor de minima gratis maken. We moeten meer inzetten op preventie en bewegen.

Allemaal zaken die voor álle Wijchenaren het leven in Wijchen mooier en beter maken. Dit is het cement van en voor de samenleving.

Met de voltallige oppositie zijn we het hierover eens en dienen we een tegenbegroting in.

OZB-verhoging beter verdelen

GroenLinks vindt het te prijzen dat het College niet alleen naar de bezuinigingskraan grijpt, maar ook kijkt hoe de inkomsten van de gemeente verhoogd kunnen worden.

De Wijchense OZB is relatief laag in vergelijking met bijna alle andere gemeenten in onze omgeving. Die kan echt wel enigszins omhoog.

De vraag is alleen hoe je die verhoging verdeelt.

GroenLinks Wijchen stelt voor om de OZB anders te verdelen.

We zetten vooral in op de verhoging van de OZB voor de pandeigenaren van bedrijven en kantoren, want deze belasting is heel veel lager in Wijchen dan in de omliggende gemeenten. Dan hoeft tegelijkertijd de OZB veel minder omhoog voor de huurders van kliene bedrijfspanden zoals de slager, de bakker en de groenteboer. En hoeft de OZB veel minder omhoog voor particulieren zowel voor de huurders als de eigenaren van woningen.

We dienden hier een amendement voor in. Met dit amendement gaan de eigenaren van de grote niet-woningen zoals kantoren en bedrijfspanden meer betalen.

De voorzieningen in Wijchen zijn net zo goed of nog beter dan in onze buurgemeenten, maar tegelijkertijd is de huurprijs die de eigenaren van bedrijfspanden hier in Wijchen ontvangen echt niet minder dan in Nijmegen of Beuningen!

Indien de kleine ondernemer wél zijn eigen pand in beheer heeft, dan gaat ie er dankzij deze verdeling toch niet op achteruit: hij gaat immers minder betalen voor zijn eigen woning.

Tot slot

GroenLinks staat voor realistische, progressieve politiek.

We roepen alle fracties op het cement van de samenleving niet weg te saneren, zodat iedereen mee kan blijven doen.

Om onze gemeente staan geen hekken. Er waait een kille wind over het land, waardoor ook onze samenleving kan gaan splijten. Waardoor we in plaats van samen te werken met de ruggen tegen elkaar komen te staan.

Met onze amendementen en moties willen we de kloof tussen arm en rijk en het financiële ravijn kleiner en ondieper maken door de lusten en lasten eerlijker te verdelen en door meer aandacht voor elkaar te hebben en de mogelijke verschillen niet te benadrukken, maar juist te overbruggen.